قدس آنلاین، گروه استانها - راضیه کشاورز: این منطقه ارمنی‌نشین دارای ۵ محله به نام های «حصیرباف ها»، «میدان بزرگ»، «میدان کوچک»، «چهارسوق» و «قارا کل» است. پس از سکونت ارامنه در این منطقه، با توجه به اینکه شغل اغلب آنها حجاری بوده، به نام محله سنگ‌تراشان هم معروف شد.

در آن زمان با توجه به اینکه شبکه آبرسانی از نهر و جوی های کوچک و بزرگ تشکیل می‌شد، با ایجاد شهرک جلفا، معابر عمومی به گونه ای احداث شد که منطبق با حریم آبها باشد، به همین دلیل پیچ و خم کوچه‌ها خیلی زیاد بوده است.

 اکنون جلفا را از نظر اجتماعی و اقتصادی به دو منطقه متفاوت قدیم و جدید می شناسند که حدود ۶۵۰۰ ارمنی را در خود جای داده و به عنوان یکی از محلات تاریخی و با ارزش شهراصفهان مطرح است.

 محور تاریخی، فرهنگی و گردشگری جلفا حد فاصل خیابان توحید، کوچه نمازخانه مریم، میدان جلفا، کلیسای وانک، خیابان خاقانی، کوچه چهارسوق، کوچه سنگتراش ها و تبریزی ها و گذرهای شایج و نایج تا خیابان محتشم کاشانی است.

این محور به دلیل وجود ۲۵ خانه تاریخی و ۱۳ کلیسای ارزشمند قدیمی در طول خود که از شاخص ترین آنها می توان «کلیسای وانک»، «بیت اللحم» و «مریم» را نام برد از یک طرف و سازگاری و قرابت فرهنگی با گردشگران خارجی از سوی دیگر ویژگی های مطلوبی را برای جذب توریست فراهم ساخته است.

سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان در محور جلفا پروژه­های مطالعاتی و اجرایی زیادی را برای ساماندهی و احیای این محور تاریخی و گردشگری در دستور کار خود قرار داده که از جمله آنها می توان به ساماندهی میدان جلفا، مرمت و احیا خانه تاریخی استپانیان، ساماندهی گذر تاریخی شایج و نایج، مرمت دیوار و کوچه کلیسای وانک، سنگفرش معابر جلفا، بازسازی بازارچه جلفا ومرمت و احیای مدرسه فرانسوی ها اشاره کرد.

برای آگاهی از میزان رضایتمندی ساکنان و کسبه محله جلفا در خصوص اقدامات شهرداری برای احیای این محور تاریخی سری به محله جلفا زدیم.

در گوشه ای از میدان جلفا یکی از کسبه ارامنه که به گفته خود حدود ۶۲ سال از کاسبی او در این میدان می گذرد، به خبرنگار ما می گوید: شهرداری برای بازسازی این محله اقدامات خوبی انجام داده اما فکر می کنم با توجه به اینکه جای پارک برای خودروها بسیار اندک است، باید نسبت به افزایش تعداد پارکینگ ها در این منطقه اقدام شود.

«میناسیان» ادامه می دهد: جلفا در حال حاضر متحول شده اما متأسفانه در کنار احیای این محور، با توجه به تردد گردشگران، جالی خالی سرویس های بهداشتی بسیار احساس می شود.

حدود ۲۰۰ متر آن طرف تر از میدان جلفا، کلیسای وانک واقع شده که نظر تعداد زیادی از گردشگران را به خود جلب می کند.

روبه روی کلیسا یکی از ارامنه، مغازه موبایل فروشی دارد، او که خود را «میراثیان» معرفی می کند، در پاسخ به این پرسش که آیا اقدامات شهرداری اصفهان در این محورتاریخی برای شما قابل قبول بوده است یاخیر؟، می گوید: در جلفا تعداد زیادی از منازل قدیمی و متعلق به ۱۰۰ سال پیش هستند که به فراخور زمان پارکینگ نداشته اند.

وی اظهارمی کند: شهرداری با انجام پیاده رو سازی ها و قراردادن موانع در مسیر معابر جلفا، امکان پارک خودروها را از اهالی و کسبه سلب کرده و این به نظر من به هیچ عنوان کارشناسی شده نبوده است.

میراثیان می افزاید: نکته قابل توجه دیگر اینکه در این محور که محلی برای پارک خودروها وجود ندارد، یک آژانس تاکسی تلفنی فعالیت می کند که فاقد پارکینگ است و رانندگان آژانس هر روز خودروهای خود را در مسیر تردد مردم قرار می دهند و ایجاد مزاحمت می کنند اما شهرداری تاکنون نسبت به رفع این مشکل هیچ اقدامی انجام نداده است.

وی تصریح می کند: در محور جلفا اگر کسی قصد ساخت و ساز داشته باشد، اجازه ارتفاع نمی دهند اما مشاهده می کنید که ساختمانی متعلق به «آقای خوروش» در این محور با ارتفاع بالا ساخته شده به طوری که بر روی محله جلفا سایه انداخته است.

میراثیان باطرح این سوال که اگر قانون شهرداری رعایت ارتفاع تا حد مجاز است پس چرا این ساختمان در ارتفاع بالا و غیر قانونی ساخته شده و شهرداری هم نسبت به تخریب طبقات اضافه آن اقدام نمی کند، اظهارمی کند: مشاهده اینگونه موارد باعث بی اعتمادی مردم به نهاد شهرداری می شود چرا که به این نتیجه می رسیم شهرداری سلیقه ای عمل می کند.

وی با تاکید بر اینکه شهرداری باید برای اجرای پروژه های خود از نظرات مردم و کارشناسان هم استفاده کند، می افزاید: هر موقع مشکل این آژانس تلفنی و ارتفاع ساختمان خوروش را برطرف کردید به سایر مشکلات محله جلفا هم اشاره خواهم کرد!

یکی دیگر از ساکنان  کهنسال محله جلفا اما از اقدامات شهرداری اصفهان در محور تاریخی جلفا ابراز رضایت می کند و تاکید می کند: با اقدامات انجام شده محور جلفا جانی دوباره گرفته است و ما از همه لحاظ از شهرداری راضی هستیم.  

«زاکاریان» به خبرنگار ما می گوید: ساماندهی ها خوب است اما وقتی خودروها از سمت جلفا وارد خیابان کلیسای وانک می شوند، تابلوی عبور یکطرفه نصب نشده تا رانندگان که از یک طرفه بودن این محور مطلع باشند، از این رو در اکثر مواقع به اشتباه وارد محور شده و مشکلات عبور و مرور به وجود می آید.

بررسی طرح های احیا و ساماندهی بافت جلفا در شورای فنی میراث فرهنگی

یکی از برنامه های مهمی که در شهرها انجام می شود، احیای بافت های تاریخی به عنوان تکالیف برنامه ای است که به عهده مدیریت شهری قرار داده شده و در قالب ستاد بازآفرینی شهری بررسی، پیگیری و اجرا می شود.

بنا به گفته مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان انجام این اقدامات با خواست مردم هم مطابقت دارد و می تواند شرایط مطلوبی را برای بافت های تاریخی ایجاد کند.

فریدون الهیاری در گفت و گو با خبرنگار «قدس» ضمن تاکید بر اینکه میراث بر اجرای طرح ها در بافت های تاریخی نظارت مستقیم دارد، تصریح می کند: جلفا یکی از محله های تاریخی اصفهان است که از جایگاه مهمی به لحاظ میراث فرهنگی برخوردار است.

وی ادامه می دهد: خوشبختانه جلفای اصفهان جزو محله هایی است که بافت های تاریخی ارزشمند و بناهای مهمی از جمله میدان جلفا، ساختار شهری مشخص و خانه های تاریخی زیادی در آن دیده می شود و در واقع عناصر مؤثر که بتوان برپایه آنها بافت تاریخی را احیا کرد، وجود دارد اما در اجرای این برنامه ها باید بخش های مختلف همکاری و همراهی داشته باشند.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان می افزاید: مهمترین وظیفه ای که میراث فرهنگی به عنوان یک نهاد حاکمیتی در جلفا بر عهده دارد، این است که از لحاظ نظارتی برنامه های مختلف و طرح های بافت تاریخی جلفا را پایش کرده و هر گونه اقدامی که قرار است اجراشود را کنترل وپایش کند که خوشبختانه این اقدام با حضور مستمر یگان حفاظت میراث فرهنگی در محله جلفا در حال انجام است.

وی با ابراز خرسندی از اینکه شهرداری منطقه ۵ شهرداری اصفهان هم در صدور مجوزها و پروانه های ساختمانی و رعایت ارتفاع همکاری های خوبی با میراث فرهنگی داشته است، می گوید: هر ساله در بناهای تاریخی جلفا پروژه های مرمتی به ویژه در کلیساها و بناهایی که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده اند، با نظارت میراث فرهنگی انجام می شود.

الهیاری اظهارمی کند: طرح هایی که سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان در جلفا برای بهینه سازی این بافت تاریخی انجام می دهد، قبل از اجرا در شورای فنی میراث فرهنگی بررسی می شود و هر جا مطابق با ضوابط میراث فرهنگی باشد، اجازه اقدامات اجرایی برای طرح ها صادر می شود.

وی تاکید می کند: سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان در گذشته برای احیای بافت های تاریخی شهر اصفهان اقدامات خوبی انجام داده و برای احیای بافت جلفا نیز با اجرای طرح های موردتایید میراث تاکنون موفق عمل کرده است.

شهرداری از تبدیل گذرهای تاریخی به پارکینگ خودروها جلوگیری کرد

شهرداری توسعه شهری را بدون حفظ میراث تاریخی نمی‌خواهد، به همین دلیل طی تفاهم نامه‌ای با میراث فرهنگی در خصوص پهنه‌ها و بافت‌هایی مانند جلفا، برای باز زنده سازی محله های قدیمی شهر اقدام می کند.

مدیر عامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان در گفت و گو با خبرنگار «قدس آنلاین» می گوید: کوچه کلیسای وانک، بخشی از خیابان خاقانی و کوچه سنگتراش ها، کوچه تبریزی ها و گذرهای شایج و نایج در این بافت تاریخی هستند که محور تاریخی و فرهنگی جلفا را تشکیل می دهند.

حسین جعفری مساحت کل محور جلفا را ۵۶ هزار و ۳۲۰ متر مربع اعلام کرده و اظهار می کند: طول این محور ۷۰۴۰ مترمربع می باشد که تاکنون ۶۱۲۴ متر آن به مساحت ۵۲۸۸۲ مترمربع کف سازی شده است.

وی از ساماندهی محله جلفا  بخشی از گذرکلیسای وانک، و کوچه مسجد پاچنار و کوچه سنگتراش ها با صرف هزینه ای بالغ بر یک میلیارد تومان در سال گذشته خبر داده و تاکید می کند: بخشی از پروژه ها از جمله بخشی از کف سازی کوچه کلیسای وانک انجام شده و بخش دیگر آن تا پایان امسال به اتمام می رسد.

به گفته مدیر عامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان، امسال هم ۳۵۰ میلیون تومان برای اجرای این پروژه اختصاص یافته که با این اعتبار تا پایان شهریور ماه این پروژه به پایان می رسد.

وی تصریح می کند: امسال در مجموع ۷۵۰ میلیون تومان اعتبار برای کف سازی ادامه کوچه کلیسای وانک از میدان جلفا تا خیابان توحید و کوچه تبریزی ها که ادامه سنگتراش ها است، در نظر گرفته شده است.

جعفری ادامه می دهد: امسال برای بازگشایی گلوگاههای جلفا نیز اعتباری بالغ بر ۲ میلیارد و ۱۲۵ میلیون تومان پیش بینی شده است.

وی با اشاره به اینکه در مجموعه محور تاریخی و فرهنگی جلفا  ۵ پروژه کف سازی و بهسازی فعال است که اعتبار کوچه کلیسای وانک و کوچه سنگتراش ها در سال گذشته به طور کامل جذب شده است، می افزاید: تاکنون ۸۰ درصد کف سازی کوچه کلیسای وانک تمام شده و ساماندهی کوچه های سنگتراش ها و پاچنار هم ۱۰۰ درصد انجام شده است.

مدیر عامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان با تاکید بر اینکه اجرای این طرح ها منطقه جلفا را متحول می سازد، خاطرنشان می کند: هدف از ساماندهی محله جلفا تسهیل در رفت و آمد شهروندان به ویژه  گردشگران است چرا که به عنوان مثال کوچه کلیسای وانک فقط به گذر سواره تبدیل شده بود اما اکنون خودروها به صورت عبوری رفت و آمد می کنند، کسبه می توانند خودروهای خود را در پارکینگ های احداث شده، پارک کرده و گردشگران نیز با خالی آسوده از بناهای تاریخی محله جلفا دیدن کنند.

وی یادآور می شود: شهرداری اصفهان تعداد ۳ واحد پارکینگ در محله جلفا احداث کرده  تا کسبه محل به راحتی بتوانند خودروهای خود را در مکانی امن و بدون ایجاد مزاحمت برای شهروندان و گردشگران پارک کنند، این در حالی است که متأسفانه در حال حاضر ظرفیت اکثر این پارکینگ ها معمولاً خالی است!

جعفری می گوید: مهمترین هدف از ساماندهی های انجام شده در محور گردشگری جلفا این است که از تبدیل گذرهای تاریخی به محلی برای پارک خودروها جلوگیری شود تا ساکنان محل، عموم شهروندان و گردشگران به راحتی تردد داشته باشند.

وی تاکید می کند: هماهنگی های لازم برای اجرای طرح های ساماندهی محور تاریخی جلفا با میراث فرهنگی انجام شده است.

تجربه نشان داده در بسیاری از مواقع وقتی به عنوان مثال شهرداری طرحی را برای اجرا هدف قرار می دهد، در ابتدا ساکنان و کسبه آن منطقه احساس خوبی ندارند و بر این باور هستند که با اجرای آن طرح، محدودیت هایی بر آنها و کسب و کارشان غالب می شود.

نمونه بارز آن اجرای طرح ممنوعیت تردد خودروها در میدان تاریخی امام خمینی(ره) بود، در ابتدای اجرای طرح کسبه این میدان احساس می کردند که در تنگنای رفت و آمد قرار خواهند گرفت و از تعداد مشتریان آنها کاسته خواهد شد اما پس از گذشت مدتی دریافتند که تصور آنها اشتباه و اجرای طرح به نفع همه بوده است.

 این بار شهرداری اصفهان با همکاری میراث فرهنگی برای ساماندهی محور تاریخی جلفا وارد میدان اقدام و عمل شده و بی شک گرچه شاید در حال حاضر تعدادی از کسبه تا حدودی نگران باشند اما این اقدامات می تواند علاوه بر اینکه جانی دوباره به جلفا بخشد، در رفت و آمد توأم با آرامش گردشگران نیز بسیار مؤثر باشد.